A pandemia acelerou o negocio de grandes compañías tecnolóxicas e de telecomunicacións , pero esa crecente demanda polos servizos de internet tamén ten unha cara escura: a escaseza mundial de cables de fibra óptica. Nos últimos meses, a dificultade para acceder aos compoñentes desta infraestrutura disparou os prezos e ameaza con pór freo á crecente dixitalización de varios países. ¿Como está a afectar esta problemática a España?
Europa, xunto a Chinesa e a India, sitúanse como as rexións máis golpeadas pola escaseza deste material crucial para a industria. O prezo da fibra disparouse ata un 70% desde os mínimos de marzo do 2021, segundo un estudo da firma Cru Group, o que pode minguar os plans de despregamento e a conectividade global.
Por unha banda, os expertos atribúen a escaseza de fibra óptica a un forte aumento da demanda, que creceu por encima dun 8% interanual a causa do 'boom' das conexións forzado pola crise do covid. Polo outro, á falta de compoñentes clave na fabricación deste tipo de cables como o helio ou o tetracloruro de silicio. O prezo de ambos os materiais disparouse un 135% e un 50% respectivamente, segundo ese mesmo estudo. Esa problemática acentuouse coa inflación acelerada tras a invasión rusa de Ucraína. "Na miña carreira profesional nunca vin nada semellante a esta crise inflacionaria", explicou ao 'Financial Times' Wendell Weeks, director executivo de Corning , o maior produtor mundial de fibra óptica.
Este problema pode causar estragos en países como Grecia, Bélxica, Austria ou Alemaña, onde a cobertura de fibra óptica é aínda escasa. En España o impacto está a ser máis limitado, pois a súa dixitalización vai moi por diante da dos seus veciños europeos. Así, é o segundo país do continente cunha maior penetración de fibra óptica, do 68,4% da poboación, só por detrás de Islandia. España é tamén o terceiro país con máis penetración nas áreas rurais e o segundo mercado que crece máis rápido, segundo varios informes de FTTH Council Europe, a asociación que reúne á industria. As liñas activas alcanzaron os 13,2 millóns o pasado maio, segundo datos da Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC).
A fibra óptica é esencial para garantir a dixitalización das sociedades e para acelerar unha economía cada vez máis dependente da rede. A promesa do 5G, que permitirá unha conectividade ultrarrápida de miles de dispositivos móbiles de forma simultánea, ou a chamada industria 4.0 susténtanse nesta arquitectura dixital. “A curto prazo non haberá problema, pero a medio prazo o encarecemento afectará aos novos despregamentos de fibra”, advirte José A. Lázaro, profesor da Escola Tècnica Superior d'Enginyeria de Telecomunicacions de Barcelona (ETSETB).
Actualmente, o 77,6% das liñas de fibra óptica despregadas en España concéntranas os tres grandes operadores: Movistar, Orange e Vodafone. Nos últimos anos, o Goberno achegou axudas millonarias a esas compañías para acelerar o despregamento de cableado e facer chegar a conexión a internet de banda ancha a todos os recunchos do territorio. Así, apostouse por apagar a tradicional rede de cobre e substituíla por unha de fibra óptica, máis eficiente, un despregamento estratéxico que pon a España nunha posición de forza.
A grandes ‘telecos' do país afán pechar contratos de subministración de varios anos cos fabricantes de fibra óptica, o que reforza a súa posición ante os altibaixos do mercado. “Facemos compras a longo prazo e a longo volume, o que quizais fai que sexa menos sensible á inflación”, explica a este diario Alberto Moreno, director de regulación de Telefónica en España. “Non somos inmunes, pero temos certa resiliencia”. Desde Orange sinalan que aínda que empezan a notar "certo encarecemento" o seu despregamento de fibra non se está vendo afectado "grazas á previsión e anticipación cos provedores".
Con todo, quen si se están vendo afectados polo encarecemento da enerxía, o transporte e as materias primas son os fabricantes de fibra óptica, na primeira liña de impacto. “O aumento xeral dos prezos coincidiu coa falta de capacidade para responder á demanda das teleoperadoras”, sinala Ramón Alós, presidente da empresa de fabricación OPTRAL. Nos últimos meses o custo da fibra óptica ha pasado de ser de menos de catro euros por quilómetro a contorna os 6,70 euros actuais.
O prexuízo dos fabricantes non termina aquí. Os novos pedidos de fibra páctanse ao prezo actual, con todo é máis complicado cando os clientes que xa acordaran contratos de subministración a longo prazo a un prezo pechado –moitos deles financiados a través de concursos públicos– non aceptan un incremento do custo, o que termina repercutindo nos fabricantes. Como advirte Alós, o aumento prolongado dos prezos fará que se acumulen cada vez máis problemas: “Ninguén ten unha varita máxica, pero a perspectiva é mala".
